Tytuł
Bronisław Radwan ( Bronisław Antoni Radwan )
Temat
Nota biograficzna Bronisława Antoniego Radwana h. własnego, ojca Mieczysława Radwana
Opis
Bronisław Antoni Radwan h. wł. inżynier, budowniczy kolei i mostów oraz studni artezyjskich „Radwan”, inspektor akcyzy, Dyrektor Fabryk Żelaznych i Stalowych T.A.”Skarżysko”, inspektor akcyzy Cukrowni Częstocice, dzierżawca zakładu odlewów żeliwnych "Rzuców".
Syn Józefa Jakuba i Julianny Pauller (Pauler) , urodzony w Rzucowie 15 II 1847. Poślubił Marię (Marianna) Eleonorę Reklewską h. Gozdawa dnia 4 V 1879 w Żarnowie,córkę Michała Eustachego Reklewskiego, podleśnego Lasów Ostrowieckich, powstańca styczniowego.
Z Marią Eleonorą miał dzieci: Józefa, Tadeusza Sylwina, Stanisława, Wacława, Mieczysława, Adama, Halinę i Józefę Wandę.
Ojciec Bronisława, Józef Radwan zawiadowca wielkiego pieca w Aleksandrowie (odbudowanego i zmodernizowanego przez A. Klimkiewicza), huty w Furmanowie, fabryk żelaznych w Rzucowie i wielkiego pieca w Stąporkowie, zmarł w 1858 osierocając 11-letniego Bronisława i jego liczne rodzeństwo: Juliana Antoniego, Władysława , Jana Ludwika, Józefa Benedykta, Andrzeja Wincentego i 5 sióstr. Ciężar opieki nad młodszym rodzeństwem przypadł wtedy starszym braciom Julianowi i Władysławowi. Wszyscy oni otrzymali dobre wykształcenie i tak : Julian był inżynierem Powiatu Grójeckiego, Władysław był zawiadowcą wielkiego pieca w Machorach i administratorem dóbr, Bronisław inżynierem dróg komunikacyjnych, Jan był dyplomowanym właścicielem apteki w Końskich. Bronisław wysłany został „na nauki”do Petersburga prawdopodobnie przed wybuchem powstania styczniowego ( na studia wtedy przyjmowano 15- letnich chłopców jak również i wcielano do armii). Natomiast w działania powstańcze włączyli się bracia Bronisława, Władysław i Jan.
Bronisław Radwan i jego stryjeczny brat Ludwik Teofil, dla zdobycia wykształcenia zdecydowali się na studia na uczelniach rosyjskich. Bronisław był ( najpewniej ) studentem Instytutu Inżynierów Dróg Komunikacyjnych w Petersburgu (ros. Institut Putiej Soobszczenija) w latach 1862-1868?, gdzie nauka trwała 5 lat i kończyła się uzyskaniem tytułu stanowiska na kolei –„ technik” (w metryce syna Bronisława - Tadeusza Sylwina widnieje: Bronisław Radwan „ technik kolei Iwangorod Dąbrowa” a w metryce pierwszego syna Józefa z 1880 został zapisany jako " inżynier"). Bronisław po studiach został wraz z stryjecznym bratem Ludwikiem wcielony do armii carskiej, gdzie był budowniczym kolei i mostów oraz studni artezyjskich „Radwan” (w latach 1868-1877? - z zapisków jego matki Julianny). Stryjeczny brat Brat Ludwik, po ukończeniu studiów (prawdopodobnie Instytutu Technologicznego ? ) zrobił karierę w artylerii – do stopnia generała, najpewniej na wojnie tureckiej w latach 1877-1878.
Bronisław Radwan, po śmierci ojca był w trudnym położeniu finansowym i dla zdobycia wykształcenia zdecydował się na studia na uczelniach rosyjskich. Największą popularnością wśród Polaków cieszyły się wtedy studia w Instytucie Technologicznym, na drugim miejscu był Instytut Inżynierów Komunikacji w Petersburgu a podejmowaniu studiów na uczelniach rosyjskich w okresie międzypowstaniowym sprzyjały zarówno władze rosyjskie, jak i administracja Królestwa Polskiego. Część studentów znajdujących się w najgorszym położeniu była wspierana przez stypendia rządowe.
W latach 1877 - ?78, jeszcze przed ślubem z Marią Eleonorą Reklewską, mieszkał i pracował w zakładach hutniczych w Klimkiewiczowie - Ostrowcu i opracował konstrukcję wielkiego pieca w Starachowicach. W latach 1868 – 1878, Huta Klimkiewiczów była znaczącym przedsiębiorstwem zaboru rosyjskiego. Bronisław wtedy mieszkał w mieszkaniu osady fabrycznej Klimkiewiczów, w mieszkaniu, w którym po latach zamieszkał też Mieczysław Radwan z rodziną pod (późniejszym) adresem Staszica 7. Osada miała wówczas 11 domów i 250 mieszkańców. W latach ok.1840 w dobrach Chlewiska- Pawłów, dzierżawionych przez. A. Klimkiewicza, pracował ojciec Bronisława, Józef Jakub Radwan.
W akcie ślubu zawartego w w maju w 1879 w Żarnowie, Bronisław zarejestrowany jest jako inżynier stażysta zamieszkały w mieście Kielce, parafii Kielce i tam dano na zapowiedzi. Prawdopodobnie został do Kielc wysłany w ramach wymiany inżynierów i pracowników między hutą w Klimkiewiczowie i hutą Białogon w Kielcach, co było wtedy częstą praktyką. Panna Młoda , Maria Eleonora Reklewska, zapisana jest jako panna, przy rodzicach mieszkająca w Marcinkowie.!?
Po ślubie z Marią Eleonorą Reklewską, Bronisław Radwan zamieszkał w Marcinkowie folwarku Machor. pow. opoczyński w parafii Żarnowa, jak również pomieszkiwał w Końskich i samym Żarnowie. W Machorach rządcą i zawiadowcą wielkiego pieca był jego starszy brat Władysław, powstaniec styczniowy. Bronisław był tam zatrudniony jako inżynier ( metryka syna Józefa). Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wymienia w 1884 roku Machory jako wieś folwarczną i osiedle fabryczne nad rzeką Czarną w powiecie Opoczno, parafia Żarnów – własność barona Frankela. Znajdowało się tu wówczas 17 domów wraz ze 193 mieszkańcami. 1344 morgi ziemi stanowiły własność dworską, a 67 włościańską. Oprócz kopalni glinki i rudy żelaza, znajdował się tu wielki piec i fryszerka a tzw. Dobra Machory miały 37 wsi (nie licząc osad fabrycznych), w tym Marcinków.
Około1881-2 roku Bronisław Radwan związał się z Towarzystwem Drogi Żelaznej Iwangrodzko-Dąbrowskiej i został zatrudniony przy budowie kolei Iwangorod (Dęblin)- Dąbrowa (z odgałęzieniem m.inn do Kielc przez Końskie), na stanowisku technika(inż).
O budowie tego przedsięwzięcia tak pisano: „Tempo budowy było niezwykłe pomimo tego, że linia biegła przez tereny pagórkowate. Do 26 stycznia 1885 uruchomiono cała linię. Tłumy ludzi zgłaszały się do Towarzystwa licząc na zatrudnienie. Na dwa tysiące miejsc pracy zgłosiło się ponad piętnaście tysięcy osób szukających zatrudnienia. Na trzy miejsca pracy maszynistów zgłosiło się 76 kandydatów. Kandydatów na telegrafistów było sześciuset. „
Po oddaniu tej linii kolejowej do użytku w 1885 ( urodził się wtedy w Końskich jego syn Stanisław), pracował w Końskich przy eksploatacji kolei z ramienia Towarzystwa do ok. 1887? Zrobił wtedy uprawnienia „ inspektora akcyzy” ( razem z Reklewskim - ok. 1888, w metryce syna Mieczysława 1889 określany jest już jako" urzędnik resortu akcyzowego szóstego okręgu zamieszkujący w posadzie Żarnów" a w metryce syna Wacława 1887, określony został jako urzędnik " awizowego uprawlenia "). Dnia 29. czerwca 1893 roku w Żarnowie wybuchł wielki pożar, który zniszczył praktycznie całe miasto i kościół. Bronisław wtedy przeprowadził się z rodziną z Żarnowa do Ostrowca - Częstocic gdzie jest notowany jaki inspektor akcyzy cukrowni. Tu trzeba nadmienić, że cukrownię w Częstocicach wybudował dla H. Łubieńskiego , A. Klimkiewicz ten sam, który modernizował wielki piec w Aleksandrowie, którego zawiadowcą był ojciec Bronisława, Józef Jakub Radwan.
Z noty biograficznej Bronisława Radwana opracowanej przez Waldemara Ryszarda Broćka dowiadujemy się, że w latach 1886-1894 Bronisław Radwan pracował jako kontroler akcyzowy gorzelni opoczyńskiego okręgu akcyzowego: początkowo występował jako młodszy etatowy kontroler gorzelni, następnie młodszy nieetatowy kontroler gorzelni i z powrotem młodszy etatowy kontroler gorzelni. Początkowo miejscem urzędowania były Końskie, następnie Żarnów. Od 1891 r. był zaszeregowany jako urzędnik państwowy klasy XII ( w tabeli rang odpowiada Sekretarz Gubernialny ).
Z wspomnień doc. Jana Kosteckiego, ostrowczanina zaangażowanego w działalność PTK w Ostrowcu, sekretarza tego oddziału za prezesury Mieczysława Radwana, który znał osobiście Bronisława Radwana czytamy: " ojciec (Mieczysława) zaś był konstruktorem i między innymi opracował i nadzorował modernizację cukrowni w Częstocicach". Potwierdza to opowieści rodzinne Babci Reklewskiej i Macieja Radwana.
W notatkach Józefy Wandy z Radwanów Boczkowskiej , zawierających błędy genealogiczne, znaleziono adnotację, że Bronisław Radwan studiował w Szkole Górniczej w Petersburgu czyli Instytucie Górniczym - Instytucie Korpusu Inżynierów Górniczych w Petersburgu. Późniejszy zakres jego obowiązków nie potwierdza tej tezy ale istnieją ślady współpracy Radwana w materiałach dotyczących działalności zawodowej Wincentego Choroszewskiego dla prac geologicznych w Rosji. Wincenty Choroszewski 1876 r. wyjechał na Kaukaz i na Syberię, gdzie w ramach ekspedycji prowadził do 1882 r. badania geologiczne, czyli Bronisław nie mógł brać w nich udział.
W 1900 roku został pełnomocnym Dyrektorem Fabryk Żelaznych i Stalowych T.A. ”Skarżysko” 1900-1906? i zamieszkał z rodziną w Radomiu przy ul. Skaryszewskiej 9. Ta nowoczesna na owe czasy stalownia zatrudniała ok. 600 osób.
Po bankructwie Zakładów Żelaznych i Stalowych „Skarżysko” w 1906, 59-cio letni Bronisław powrócił do miejsca swojego urodzenia i wydzierżawił od Adama Mokiejewskiego, właściciela zakładów przemysłowych odlewów żeliwnych "Rzuców" w Rzucowie, prawdopodobnie część? związaną i odlewnią z Wielkim Piecem , którego był zawiadowcą (z wspomnień wnuka Macieja Radwana ). Mokiejewski w 1885 roku wybudował w Rzucowie piec znany dziś pod nazwą „Kopulak” (piec żeliwniak zasilany wodą). W 1911 roku zakłady zatrudniały 170 osób. Najwyższą produkcję odlewów żeliwnych w zakładach osiągnięto przed I wojną światową.
W 1917 roku, na wieść o wybuchu wojny, Bronisław wyjechał do Olchowej k. Ługańska, do swego syna Mieczysława, kierownika biura technicznego Olchowskich Zakładów Hutniczych, a po nim do Olchowej dojechała żona, Maria z Reklewskich Radwanowa z córkami Haliną i Józefą Wandą. Wracali w 1918 osobno, Bronisław z córką Józefą Wandą pociągiem i po powrocie zatrzymał się w Końskich u brata Jana, właściciela apteki. Czekał tam na powrót z niewoli syna Adama oraz żony z córką Haliną i jej mężem Kalininem, jak też na syna Mieczysława z świeżo poślubioną w Kijowie Stanisławą z Chmielnickich, którzy wracali drogą morską przez Odessę do Marsylii. W ostatnim okresie życia pomieszkiwał u dzieci, u syna Adama w leśniczówce Raków , u córki Haliny w Ostrowcu a zmarł na serce w czasie odwiedzin u swego syna Mieczysława w Ostrowcu na ul. Kościuszki dnia 1 marca 1931 roku. Pochowany w Szewnej
Informacja p. Marty Czerwieniec -Ivasyk dotycząca możliwych powiązań towarzyskich Bronisława Radwana za czasów Petersburskich z Rodziną późniejszej żony - Marii Eleonory z Reklewskich, a szczególnie z Wincentym Reklewskim i jego drugą żoną Anną z Wasiutyńskich :
"Staram się teraz pozyskać informacje z pamiętnika Aleksandra Wasiutyńskiego, który jest w posiadaniu p. Drzewieckiego. To też nasz wspólny krewny, a przy okazji wybitny inż. kolejnictwa.
W pamiętnikach wspominał m.in. swojego wuja - Karola Bentkowskiego w Petersburgu. Mój pradziadek, Karol Stronczyński również studiował w Petersburgu i również miał kontakt z Aleksandrem, swoim wujem oraz Karolem Bentkowskim, ciotecznym dziadkiem. Pokrewieństwo było następujące: Karol Bentkowski miał m.in. 2 siostry - jedna wyszła za Kazimierza Stronczyńskiego i była matką Władysława, a babką Karola, druga zaś zamężna za Leonardem Wasiutyńskim, była matką Aleksandra, babką Zygmunta - który nas dwie łączy "
Syn Józefa Jakuba i Julianny Pauller (Pauler) , urodzony w Rzucowie 15 II 1847. Poślubił Marię (Marianna) Eleonorę Reklewską h. Gozdawa dnia 4 V 1879 w Żarnowie,córkę Michała Eustachego Reklewskiego, podleśnego Lasów Ostrowieckich, powstańca styczniowego.
Z Marią Eleonorą miał dzieci: Józefa, Tadeusza Sylwina, Stanisława, Wacława, Mieczysława, Adama, Halinę i Józefę Wandę.
Ojciec Bronisława, Józef Radwan zawiadowca wielkiego pieca w Aleksandrowie (odbudowanego i zmodernizowanego przez A. Klimkiewicza), huty w Furmanowie, fabryk żelaznych w Rzucowie i wielkiego pieca w Stąporkowie, zmarł w 1858 osierocając 11-letniego Bronisława i jego liczne rodzeństwo: Juliana Antoniego, Władysława , Jana Ludwika, Józefa Benedykta, Andrzeja Wincentego i 5 sióstr. Ciężar opieki nad młodszym rodzeństwem przypadł wtedy starszym braciom Julianowi i Władysławowi. Wszyscy oni otrzymali dobre wykształcenie i tak : Julian był inżynierem Powiatu Grójeckiego, Władysław był zawiadowcą wielkiego pieca w Machorach i administratorem dóbr, Bronisław inżynierem dróg komunikacyjnych, Jan był dyplomowanym właścicielem apteki w Końskich. Bronisław wysłany został „na nauki”do Petersburga prawdopodobnie przed wybuchem powstania styczniowego ( na studia wtedy przyjmowano 15- letnich chłopców jak również i wcielano do armii). Natomiast w działania powstańcze włączyli się bracia Bronisława, Władysław i Jan.
Bronisław Radwan i jego stryjeczny brat Ludwik Teofil, dla zdobycia wykształcenia zdecydowali się na studia na uczelniach rosyjskich. Bronisław był ( najpewniej ) studentem Instytutu Inżynierów Dróg Komunikacyjnych w Petersburgu (ros. Institut Putiej Soobszczenija) w latach 1862-1868?, gdzie nauka trwała 5 lat i kończyła się uzyskaniem tytułu stanowiska na kolei –„ technik” (w metryce syna Bronisława - Tadeusza Sylwina widnieje: Bronisław Radwan „ technik kolei Iwangorod Dąbrowa” a w metryce pierwszego syna Józefa z 1880 został zapisany jako " inżynier"). Bronisław po studiach został wraz z stryjecznym bratem Ludwikiem wcielony do armii carskiej, gdzie był budowniczym kolei i mostów oraz studni artezyjskich „Radwan” (w latach 1868-1877? - z zapisków jego matki Julianny). Stryjeczny brat Brat Ludwik, po ukończeniu studiów (prawdopodobnie Instytutu Technologicznego ? ) zrobił karierę w artylerii – do stopnia generała, najpewniej na wojnie tureckiej w latach 1877-1878.
Bronisław Radwan, po śmierci ojca był w trudnym położeniu finansowym i dla zdobycia wykształcenia zdecydował się na studia na uczelniach rosyjskich. Największą popularnością wśród Polaków cieszyły się wtedy studia w Instytucie Technologicznym, na drugim miejscu był Instytut Inżynierów Komunikacji w Petersburgu a podejmowaniu studiów na uczelniach rosyjskich w okresie międzypowstaniowym sprzyjały zarówno władze rosyjskie, jak i administracja Królestwa Polskiego. Część studentów znajdujących się w najgorszym położeniu była wspierana przez stypendia rządowe.
W latach 1877 - ?78, jeszcze przed ślubem z Marią Eleonorą Reklewską, mieszkał i pracował w zakładach hutniczych w Klimkiewiczowie - Ostrowcu i opracował konstrukcję wielkiego pieca w Starachowicach. W latach 1868 – 1878, Huta Klimkiewiczów była znaczącym przedsiębiorstwem zaboru rosyjskiego. Bronisław wtedy mieszkał w mieszkaniu osady fabrycznej Klimkiewiczów, w mieszkaniu, w którym po latach zamieszkał też Mieczysław Radwan z rodziną pod (późniejszym) adresem Staszica 7. Osada miała wówczas 11 domów i 250 mieszkańców. W latach ok.1840 w dobrach Chlewiska- Pawłów, dzierżawionych przez. A. Klimkiewicza, pracował ojciec Bronisława, Józef Jakub Radwan.
W akcie ślubu zawartego w w maju w 1879 w Żarnowie, Bronisław zarejestrowany jest jako inżynier stażysta zamieszkały w mieście Kielce, parafii Kielce i tam dano na zapowiedzi. Prawdopodobnie został do Kielc wysłany w ramach wymiany inżynierów i pracowników między hutą w Klimkiewiczowie i hutą Białogon w Kielcach, co było wtedy częstą praktyką. Panna Młoda , Maria Eleonora Reklewska, zapisana jest jako panna, przy rodzicach mieszkająca w Marcinkowie.!?
Po ślubie z Marią Eleonorą Reklewską, Bronisław Radwan zamieszkał w Marcinkowie folwarku Machor. pow. opoczyński w parafii Żarnowa, jak również pomieszkiwał w Końskich i samym Żarnowie. W Machorach rządcą i zawiadowcą wielkiego pieca był jego starszy brat Władysław, powstaniec styczniowy. Bronisław był tam zatrudniony jako inżynier ( metryka syna Józefa). Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wymienia w 1884 roku Machory jako wieś folwarczną i osiedle fabryczne nad rzeką Czarną w powiecie Opoczno, parafia Żarnów – własność barona Frankela. Znajdowało się tu wówczas 17 domów wraz ze 193 mieszkańcami. 1344 morgi ziemi stanowiły własność dworską, a 67 włościańską. Oprócz kopalni glinki i rudy żelaza, znajdował się tu wielki piec i fryszerka a tzw. Dobra Machory miały 37 wsi (nie licząc osad fabrycznych), w tym Marcinków.
Około1881-2 roku Bronisław Radwan związał się z Towarzystwem Drogi Żelaznej Iwangrodzko-Dąbrowskiej i został zatrudniony przy budowie kolei Iwangorod (Dęblin)- Dąbrowa (z odgałęzieniem m.inn do Kielc przez Końskie), na stanowisku technika(inż).
O budowie tego przedsięwzięcia tak pisano: „Tempo budowy było niezwykłe pomimo tego, że linia biegła przez tereny pagórkowate. Do 26 stycznia 1885 uruchomiono cała linię. Tłumy ludzi zgłaszały się do Towarzystwa licząc na zatrudnienie. Na dwa tysiące miejsc pracy zgłosiło się ponad piętnaście tysięcy osób szukających zatrudnienia. Na trzy miejsca pracy maszynistów zgłosiło się 76 kandydatów. Kandydatów na telegrafistów było sześciuset. „
Po oddaniu tej linii kolejowej do użytku w 1885 ( urodził się wtedy w Końskich jego syn Stanisław), pracował w Końskich przy eksploatacji kolei z ramienia Towarzystwa do ok. 1887? Zrobił wtedy uprawnienia „ inspektora akcyzy” ( razem z Reklewskim - ok. 1888, w metryce syna Mieczysława 1889 określany jest już jako" urzędnik resortu akcyzowego szóstego okręgu zamieszkujący w posadzie Żarnów" a w metryce syna Wacława 1887, określony został jako urzędnik " awizowego uprawlenia "). Dnia 29. czerwca 1893 roku w Żarnowie wybuchł wielki pożar, który zniszczył praktycznie całe miasto i kościół. Bronisław wtedy przeprowadził się z rodziną z Żarnowa do Ostrowca - Częstocic gdzie jest notowany jaki inspektor akcyzy cukrowni. Tu trzeba nadmienić, że cukrownię w Częstocicach wybudował dla H. Łubieńskiego , A. Klimkiewicz ten sam, który modernizował wielki piec w Aleksandrowie, którego zawiadowcą był ojciec Bronisława, Józef Jakub Radwan.
Z noty biograficznej Bronisława Radwana opracowanej przez Waldemara Ryszarda Broćka dowiadujemy się, że w latach 1886-1894 Bronisław Radwan pracował jako kontroler akcyzowy gorzelni opoczyńskiego okręgu akcyzowego: początkowo występował jako młodszy etatowy kontroler gorzelni, następnie młodszy nieetatowy kontroler gorzelni i z powrotem młodszy etatowy kontroler gorzelni. Początkowo miejscem urzędowania były Końskie, następnie Żarnów. Od 1891 r. był zaszeregowany jako urzędnik państwowy klasy XII ( w tabeli rang odpowiada Sekretarz Gubernialny ).
Z wspomnień doc. Jana Kosteckiego, ostrowczanina zaangażowanego w działalność PTK w Ostrowcu, sekretarza tego oddziału za prezesury Mieczysława Radwana, który znał osobiście Bronisława Radwana czytamy: " ojciec (Mieczysława) zaś był konstruktorem i między innymi opracował i nadzorował modernizację cukrowni w Częstocicach". Potwierdza to opowieści rodzinne Babci Reklewskiej i Macieja Radwana.
W notatkach Józefy Wandy z Radwanów Boczkowskiej , zawierających błędy genealogiczne, znaleziono adnotację, że Bronisław Radwan studiował w Szkole Górniczej w Petersburgu czyli Instytucie Górniczym - Instytucie Korpusu Inżynierów Górniczych w Petersburgu. Późniejszy zakres jego obowiązków nie potwierdza tej tezy ale istnieją ślady współpracy Radwana w materiałach dotyczących działalności zawodowej Wincentego Choroszewskiego dla prac geologicznych w Rosji. Wincenty Choroszewski 1876 r. wyjechał na Kaukaz i na Syberię, gdzie w ramach ekspedycji prowadził do 1882 r. badania geologiczne, czyli Bronisław nie mógł brać w nich udział.
W 1900 roku został pełnomocnym Dyrektorem Fabryk Żelaznych i Stalowych T.A. ”Skarżysko” 1900-1906? i zamieszkał z rodziną w Radomiu przy ul. Skaryszewskiej 9. Ta nowoczesna na owe czasy stalownia zatrudniała ok. 600 osób.
Po bankructwie Zakładów Żelaznych i Stalowych „Skarżysko” w 1906, 59-cio letni Bronisław powrócił do miejsca swojego urodzenia i wydzierżawił od Adama Mokiejewskiego, właściciela zakładów przemysłowych odlewów żeliwnych "Rzuców" w Rzucowie, prawdopodobnie część? związaną i odlewnią z Wielkim Piecem , którego był zawiadowcą (z wspomnień wnuka Macieja Radwana ). Mokiejewski w 1885 roku wybudował w Rzucowie piec znany dziś pod nazwą „Kopulak” (piec żeliwniak zasilany wodą). W 1911 roku zakłady zatrudniały 170 osób. Najwyższą produkcję odlewów żeliwnych w zakładach osiągnięto przed I wojną światową.
W 1917 roku, na wieść o wybuchu wojny, Bronisław wyjechał do Olchowej k. Ługańska, do swego syna Mieczysława, kierownika biura technicznego Olchowskich Zakładów Hutniczych, a po nim do Olchowej dojechała żona, Maria z Reklewskich Radwanowa z córkami Haliną i Józefą Wandą. Wracali w 1918 osobno, Bronisław z córką Józefą Wandą pociągiem i po powrocie zatrzymał się w Końskich u brata Jana, właściciela apteki. Czekał tam na powrót z niewoli syna Adama oraz żony z córką Haliną i jej mężem Kalininem, jak też na syna Mieczysława z świeżo poślubioną w Kijowie Stanisławą z Chmielnickich, którzy wracali drogą morską przez Odessę do Marsylii. W ostatnim okresie życia pomieszkiwał u dzieci, u syna Adama w leśniczówce Raków , u córki Haliny w Ostrowcu a zmarł na serce w czasie odwiedzin u swego syna Mieczysława w Ostrowcu na ul. Kościuszki dnia 1 marca 1931 roku. Pochowany w Szewnej
Informacja p. Marty Czerwieniec -Ivasyk dotycząca możliwych powiązań towarzyskich Bronisława Radwana za czasów Petersburskich z Rodziną późniejszej żony - Marii Eleonory z Reklewskich, a szczególnie z Wincentym Reklewskim i jego drugą żoną Anną z Wasiutyńskich :
"Staram się teraz pozyskać informacje z pamiętnika Aleksandra Wasiutyńskiego, który jest w posiadaniu p. Drzewieckiego. To też nasz wspólny krewny, a przy okazji wybitny inż. kolejnictwa.
W pamiętnikach wspominał m.in. swojego wuja - Karola Bentkowskiego w Petersburgu. Mój pradziadek, Karol Stronczyński również studiował w Petersburgu i również miał kontakt z Aleksandrem, swoim wujem oraz Karolem Bentkowskim, ciotecznym dziadkiem. Pokrewieństwo było następujące: Karol Bentkowski miał m.in. 2 siostry - jedna wyszła za Kazimierza Stronczyńskiego i była matką Władysława, a babką Karola, druga zaś zamężna za Leonardem Wasiutyńskim, była matką Aleksandra, babką Zygmunta - który nas dwie łączy "
Twórca
Maria Wiktoria Radwan
Źródło
Archiwum Rodziny Radwanów, geneteka, Marek Jerzy Minakowski, Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl), 200 lat Huty w Ostrowcu http://www.200lathutywostrowcu.pl/category/historia/
http://www.jura-pilica.szymonkot.cal.pl/?linia-kolejowa,337
Maciej Terek "Allegata"
Szlachta guberni augustowskiej, lubelskieji radomskiej wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836-1861 / opracowała Elżbieta Sęczys ; Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych.- Warszawa : Naczelna Dyrekcja ArchiwówPaństwowych, 2018
Administracja akcyzowa w na terenie Królestwa Polskiego http://tonik-libra.pl/wp-content/uploads/2018/02/15_Latawiec_I-Sympozjum-dziej%C3%B3w-biurokracji.pdf
Tabela rang – Wikipedia, wolna encyklopedia
https://pl.wikipedia.org/wiki/Tabela_rang
http://www.polskipetersburg.pl/images/upload/biblioteka/Polscy_studenci_na_wyzszych_uczelniach_Petersburga_Franciszek_Nowinski.pdf
http://pau.krakow.pl/PKHN-PAU/pkhn-pau-V-2003-4.pdf
http://www.we-dworze.pl/index.php/dwor/historia-miejscowosci
Jan Kostecki " Wspomnienia o profesorze Radwanie" w Mieczysław Radwan Zycie i działalność. Kielce 1987
Jerzy Jaros POLACY W LENINGRADZKIM INSTYTUCIE GÓRNICZYM Kwartalnik_Historii_Nauki_i_Techniki/Kwartalnik_Historii_Nauki_i_Techniki-r1972-t17-n3/
Marta Czerwieniec-Iwasyk - informacja Własna
http://www.jura-pilica.szymonkot.cal.pl/?linia-kolejowa,337
Maciej Terek "Allegata"
Szlachta guberni augustowskiej, lubelskieji radomskiej wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836-1861 / opracowała Elżbieta Sęczys ; Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych.- Warszawa : Naczelna Dyrekcja ArchiwówPaństwowych, 2018
Administracja akcyzowa w na terenie Królestwa Polskiego http://tonik-libra.pl/wp-content/uploads/2018/02/15_Latawiec_I-Sympozjum-dziej%C3%B3w-biurokracji.pdf
Tabela rang – Wikipedia, wolna encyklopedia
https://pl.wikipedia.org/wiki/Tabela_rang
http://www.polskipetersburg.pl/images/upload/biblioteka/Polscy_studenci_na_wyzszych_uczelniach_Petersburga_Franciszek_Nowinski.pdf
http://pau.krakow.pl/PKHN-PAU/pkhn-pau-V-2003-4.pdf
http://www.we-dworze.pl/index.php/dwor/historia-miejscowosci
Jan Kostecki " Wspomnienia o profesorze Radwanie" w Mieczysław Radwan Zycie i działalność. Kielce 1987
Jerzy Jaros POLACY W LENINGRADZKIM INSTYTUCIE GÓRNICZYM Kwartalnik_Historii_Nauki_i_Techniki/Kwartalnik_Historii_Nauki_i_Techniki-r1972-t17-n3/
Marta Czerwieniec-Iwasyk - informacja Własna
Wydawca
Archiwum Rodziny Radwanów, Maria Wiktoria Radwan
Data
1847
Współtwórca
Monika Bryła Mazurkiewicz, Waldemar Brociek, Maciej Kacperski