Józef Radwan ( Józef Jakub Radwan )

Tytuł

Józef Radwan ( Józef Jakub Radwan )

Temat

Nota biograficzna Józefa Jakuba Radwana h.wł. dziadka Mieczysława Radwana

Opis

Józef Jakub Radwan h.wł. zawiadowca wielkiego pieca w Aleksandrowie, fabryk kuźniczych w Furmanowie i fabryk żelaznych w Rzucowie oraz wielkiego pieca w Stąporkowie.

Syn Antoniego Sebastiana i Julianny Gawlińskiej, urodzony w Radoszycach (Dwór Radoszyce) dnia 5 VII 1815. Poślubił w Mniowie dnia 22 VII 1835 Juliannę Pauller (Pauler), córkę nadleśniczego u Pani Generałowej Salomei z Dembińskich Wielhorskiej i dzierżawcy Pogłodowa - przysiółka Mniowa, Franciszka Paullera i Franciszki Skalskiej. Zmarł w roku 1858 w Stąporkowie.

Stosowne wykształcenie zdobył najpewniej w „Frajbergu” gdzie wg „ Świadectwa Pawła Bolesława Podczaszyńskiego o stanie techniki hutnictwa i górnictwa żelaznego w Zagłębiu Staropolskim z r. 1842,” oprócz Paryża, należało zdobywać hutniczą wiedzę.

Ojciec Józefa Jakuba, Antoni Sebastian Radwan zmarł w roku 1831 dnia 20 lutego wg. odpisu aktu zgonu w Guberni sandomierskiej z Zygmuntowa, w Skórkowicach koło Zygmuntowa i Aleksandrowa a był "we wsi Zygmuntów zamieszkały". Osierocił wtedy trzech synów: Józefa lat 16, Pawła Antoniego lat 14 i dziesięcioletniego Wojciecha. Prawdopodobnie zaopiekowała się nimi rodzina żony Antoniego Sebastiana i dlatego Józef i Paweł zostali zawiadowcami wielkich pieców. W pierwszych latach swojej działalności Józef był notowany w Aleksandrowie oraz w Krasnej, a Paweł koło Mniowa i Krasnej w Cieklińsku i Miedzierzy.

Pracę rozpoczął w Stąporkowie przy swym wuju Gawlińskim ( akt ślubu ). Po ślubie w 1835 roku jest notowany w Serbinowie (parafia Mniów), który słynął z wykopalisk rudy żelaza.
"Mniów i dwór Paullerów - Krasna – tereny o długiej tradycji przemysłowej. Wydobywano tutaj rudy stanowiące surowiec do produkcji żelaza oraz wytapiano szkło. Tereny wokół Mniowa stanowiły istotne ośrodki górnictwa i hutnictwa Staropolskiego Zagłębia Przemysłowego." A w Wikipedii "Dawniej znajdowały się w niej znacznej wielkości zakłady żelazne, którym początek dał w XVIII w. brat króla polskiego Stanisława Augusta książę podkomorzy Andrzej Poniatowski." Pod koniec XVIII wieku wzniósł on w miejscowości wielki piec do wytapiania żelaza. "Właścicielami dóbr Krasna w XIX w. byli hrabiowie Wielhorscy - w latach 30-tych XIX w. Pani Generałowa Salomea z Dembińskich Wielhorska (1775-1841), a w 1840 r. jej syn Jan Nepomucen Wielhorski (1804-1884), który uprzednio był Powstańcem Listopadowym (majorem WP odznaczonym Virtuti Militari) i Sybirakiem i zmarł we wsi Fidor k. Końskich i dziś spoczywa w stylowym grobowcu na cmentarzu w Końskich (inf. od Adama W. Goryckiego)"

Notowana jest ( JZ Pająk: Początki przemysłu Kieleckiego) odlewnia żelaza Romana Leśniewskiego i Józefa Wielhorskiego w Krasnej.
Za Dariuszem Kaliną: " okolica Mniowa górzysta obfita w malownicze widoki. Bogactwo wzgórz tych to marmury, piaskowiec, kamień wapienny i rudy żelaza. Posiada Mniów dwa wielkie piece z machinami parowymi, trzy fryszerki, gisernię, piec wapienny, fabrykę cegły ogniotrwałej oraz dwa młyny wodne."

Tam urodził się w 1836 roku Julian Radwan, pierwszy syn Józefa i Julianny Radwanów. W 1840 roku urodził , Władysław ( Stanisław Władysław ), powstaniec styczniowy w Aleksandrowie par. Chlewiska. Józef wyprowadził się wtedy z Serbinowa i był notowany Furmanowie parafia Niekłań Wielki, gdzie Józef podjął pracę pisarza fabryk kuźniczych. Następnie w oddalonym o 10 km od Furmanowa Aleksandrowie, Józef otrzymał posadę zawiadowcy wielkiego pieca. Piec ten odbudował i zmodernizował w latach 1838-1839 Antoni Klimkiewicz dzierżawca dóbr Chlewiska-Pawłów i piec ten wyposażony był już w maszynę parową. Kiedy dobra te zostały wydzierżawione Maurycemu Koniarowi, Józef powraca (ok.1842) do Furmanowa na stanowisko zawiadowcy fabryk kuźniczych. Właścicielką Niekłania była wtedy Stefania Małachowska. Produkowane tutaj żelazo trafiało do fryszerek w Furmanowie, Niekłaniu Wielkim i Małym oraz Wąglowie. W 1842 w Furmanowie rodzi się syn Józefa, Jan Ludwik też późniejszy powstaniec styczniowy, tak jak i starszy jego brat Władysław (Stanisław Władysław). Około 1845 Józef Radwan ponownie zmienił pracę i został zawiadowcą fabryk żelaznych w Rzucowie w gminie i parafii Chlewiska. Stanowiły one własność sławnego metalurga Wojciecha Krygiera. W Rzucowie w roku 1847 urodził syn Józefa, Bronisław.
Między rokiem 1847 a 1849 Józef i Julianna Radwanowie powrócili do Furmanowa. W aktach metrykalnych parafii Niekłań Wielki, z tamtego okresu, Józef Radwan wymieniany jest jako zawiadowca wielkiego pieca lub jako zawiadowca fabryk kuźniczych. W roku 1857 rodzina Radwanów przeprowadziła się z Furmanowa do Stąporkowa, gdzie Józef podjął pracę zawiadowcy wielkiego pieca. Niestety, dość krótko pracował na tym stanowisku. W grudniu 1858 zmarł mając zaledwie 43 lata.

Z Julianną Pauler Józef Radwan miał sześciu synów: Juliana Antoniego 1836-1903, Władysława ( Stanisława Władysława) 1840, Jana Ludwika 1842 , Bronisława Antoniego 1846, Józefa Benedykta, Andrzeja Wincentego i 4 córki , w tym: Karolinę Józefę Tarchalską, Marcjannę Wandę Rojek , Eugenię Franciszkę Kłopotowską i Feliskę Ludwikę, których osierocił w wieku zaledwie 43 lat. Ciężar opieki nad młodszym rodzeństwem przypadł starszym braciom Julianowi i Władysławowi, prawdopodobnie wspieranych przez rodziców matki Julianny. Wszyscy oni otrzymali dobre wykształcenie i tak : Julian był inżynierem Powiatu Grójeckiego i wziętym architektem, Władysław był zawiadowcą wielkiego pieca w Machorach i administratorem dóbr, Bronisław inżynierem dróg komunikacyjnych, inż. (tech.) Towarzystwa Drogi Żelaznej Iwangrodzko-Dąbrowskiej, inspektorem akcyzy Cukrowni Częstocice i pełnomocnym Dyrektorem Fabryk Żelaznych i Stalowych T.A. ”Skarżysko”. Jan był dyplomowanym właścicielem apteki w Końskich.
Józef Jakub prawdopodobnie kształcony był Akademii Górniczej we Freibergu. W akademii tej kształciła się większość polskich inżynierów górnków-hutników w XIX wieku, gdyż Szkoła Akademiczno-Górnicza w Kielcach została zamknięta w 1826 a jej następczyni w Dąbrowie Górniczej reaktywowana dopiero w 1898. W Freibergu kształceni byli ówcześni inżynierowie na podobnych stanowiskach zatrudnieni w dobrach Małachowskich, jak również pewnie syn Władysław, (później zawiadowca huty w Machorach, absolwent Akademii Górniczej). Według „ Świadectwa Pawła Bolesława Podczaszyńskiego o stanie techniki hutnictwa i górnictwa żelaznego w Zagłębiu Staropolskim z r. 1842,” we "Frajbergu" oprócz Paryża, należało zdobywać wiedzę hutniczą. Syn Józefa Radwana, Bronisław, kształcony był w Petersburgu. Ta decyzja spowodowana była nowymi możliwościami kształcenia i wyboru wielu uczelni „Instytutów”, założonych przez cara Aleksandra II po przegranej wojnie Krymskiej. W tym czasie też została uruchomiona kolej warszawsko-petersburska (1862). Bronisław i jego stryjeczny brat Ludwik wysłani zostali „na nauki” przed wybuchem powstania styczniowego. Natomiast w działania powstańcze włączyli się bracia Władysław i Jan, pochowani razem na cmentarzu w Końskich.
W Furmanowie, po Józefie Jakubie Radwanie, zawiadowcą huty został jego zięć, Antoni Tarchalski h. Zagłoba.

Po śmierci Józefa Radwana, Julianna z niezamężnymi córkami i najmłodszym synem Andrzejem, przeniosła się do Końskich, gdzie mieszkał syn Julian, który był już po inżynierskich studiach. W Końskich notowany jest w tym czasie brat Julianny Józef Pauler i siostra Prakseda, która wyszła za zawiadowcę fabryk żelaznych Antoniego Juszczyńskiego. Julian ożenił się z Heleną z Staniewskich, w Wieluniu w 1865 roku i zamieszkał w Grójcu, a w 1874 roku Julianna Radwan jest notowana jako " przy rodzinie mieszkająca" w Grójcu, przy okazji ślubu jej córki Marcjanny Radwan. Julian Radwan był wtedy notowany jako inżynier powiatu Grójeckiego i wzięty architekt. Julianna z Paulerów zmarła w Radoszycach w 1898 roku na terenie Dworu Radoszyckiego ( geneteka).

Julianna Józefa Rozalia Pauller córka Franciszka i Franciszki Skalskiej, urodziła się w Nieznanowicach par. Konieczno [ Data urodzenia: 16.02.1815 r. ] ( geneteka). wg. Wikipedii Nieznanowice, wieś folwark i dobra, powiecie włoszczowskim, gminie Włoszczowa, parafii Konieczno, odległe 3 wiorsty od Włoszczowy. Były tu w roku 1883: gorzelnia, trzy młyny wodne i cegielnia. W 1827 r. było 28 domów 260 mieszkańców. Dobra Nieznanowice w 1874 r. składały się z folwarków: Nieznanowice Przygradów, Martynik, Ostrów, Dołowatka, osad młynarska Bolina, Feliksów i na Cegielni, rozległość mórg 7636 . Były własnością rodu Szafrańców, a później m.in. Petronelli Korycińskiej, Kazimierza Wodzickiego, Anny Szaniawskiej i hrabiego Ignacego Komorowskiego a od 1884 - Izraela Poznańskiego.

Franciszek Pauller był synem Jana i Rozalii Nowowiejskiej. Poślubił w 1812 w Koniecznie Franciszkę Skalską córkę Józefa i Julianny Jeżowskiej. Dzieci ich urodzone w Koniecznie: Jan Józef 1813. Julianna Józefa Rozalia 1815, Angela 1816 Bibiana Marianna Anna1819. W Łopusznie par. Krynki gdzie następnie zamieszkali urodziły się : Antonina Józefa w1822 roku , w 1825 zaś Prakseda Regina i Franciszek Józef w 1827. Następnie Franciszek i Franciszka notowani są w Krasnej parafia Mniów. Rodzi się tam ich syn Jan Ignacy w 1831, który umiera w 1832 roku w oraz notowany jest ślub ich córki Julianny z Józefem Radwanem w 1835 roku.
W AP Radom znajdują się mapy graniczne między dobrami prywatnymi wsią Rogowice k. Mniowa , właścicieli : Pauller, Jarocki Winenty i Morawski - a dobrami rządowymi: wsią Długojów i lasami w Samsonowie, z lat 1838 i 39. Pogłodów k. Mniowa był dzierżawiony przez Franciszka i jest od Rogowic oddzielony lasem .
Następnie Franciszek i Franciszka notowani są w 1841 Mirzec-Tychów gdzie odbył się ślub ich córki Antoniny. W1845 roku córka Prakseda w Odrowążu wyszła z mąż za Suszyńskiego i zmarła w Czarnej k. Stąporkowa w 1904 roku.

W 1861 Franciszek Pauller z żoną notowany jest w Pomorzanach koło Końskich gdzie umiera dn. 15 sierpnia tego roku w wieku 80 lat, pozostawiwszy małżonkę. Pochowany został w Końskich: z księgi USC w Końskich z 1861 r. (w AP w Kielcach) s. 197, akt nr 161. Notowany był w latach1812-1861 w miejscowościach: Konieczno, Nieznanowice, Włoszczowa, Łopuszno,po Łopusznej, najpierw Krasna, potem Mniów, a potem Pogłodów,  Rogowice, Pomorzany. Pogłodów był przysiółkiem Mniowa, choć nie należał do Mniowa, tylko był osobną osadą, która w 1827 r. liczyła 1 dom i 12 mieszkańców. ( wiadomość od Adama W. Goryckiego ).

Skalscy h. Suchekomnaty, wywodzą się zapewne z województwa mazowieckiego i są chyba jednego pochodzenia z Ropelewskimi. Według Niesieckiego zamieszkiwali w województwie krakowskim około 1500 r. Niektórzy osiedlili się w Prusach i woj. chełmińskim (Nies.). Zostali wylegitymowani ze szlachectwa w Królestwie Polskim w latach 1836-1861.

Józef Jakub Radwan wpisany do Księgi Szlachty z nr 701, Spis Szlachty Królestwa Polskiego 1851

akt. 16/10/ 2022

Twórca

Maria Wiktoria Radwan, Maciej Kacperski, Joanna Śliski, Adam W. Gorycki

Źródło

M.J. Minakowski, Wielka Genealogia Minakowskiego, Geneteka, Wikipedia,www.mniow.pl/, M. Radwan: Świadectwo Pawła Bolesława Podczaszyńskiego o stanie techniki hutnictwa i górnic-twa żelaznego w Zagłębiu Staropolskim z r. 1842, „Studia z dziejów górnictwa i hutnictwa” 1957, t. 1,red. J. Pazdur, Wrocław, s. 405, 406
Szlachta guberni augustowskiej, lubelskieji radomskiej wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836-1861 / opracowała Elżbieta Sęczys ; Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych.- Warszawa : Naczelna Dyrekcja ArchiwówPaństwowych, 2018 https://www.archiwa.gov.pl/files/Szlachta_guberni_augustowskiej_PDF.pdf
AP Radom

Wydawca

Archiwum Rodziny Radwanów, Maria Wiktoria Radwan

Data

1815

Współtwórca

Lechosław Wąsik

Prawa

Archiwum Rodziny Radwanów